Cipolwg ar ganlyniadau RhMGG

Effeithiau Glastir

Mae Rhaglen Monitro a Gwerthuso Glastir (RhMGG) yn rhaglen gadarn a chynhwysfawr er mwyn creu llinell sylfaen ar gyfer cynnal asesiadau Glastir yn y dyfodol. Mae RhMGG hefyd wedi defnyddio dulliau o arolygon yn y gorffennol er mwyn gallu gwerthuso canlyniadau gyda golwg ar y tymor hwy ac adrodd ar dueddiadau cenedlaethol hefyd. Mae'r defnydd o fodelau ac arolygon ffermwyr yn darparu dangosyddion cynnar o'r cyfeiriad tebygol yn y dyfodol a maint ac amseriad y canlyniadau a chânt eu cyflwyno yma. Mae'r canlyniadau'n dangos newidiadau amrywiol mewn ymddygiad ffermwr a'r manteision i adnoddau naturiol hynny y mae modelau ar gael ar eu cyfer. Ymysg y cyfleoedd i wella'r canlyniadau hyn mae symleiddio'r cynllun coetir, targedu'r hyn a gynigir gan gynlluniau eraill mewn ffordd well, a chymorth cyson dros amser ar draws yr holl gynlluniau i ganiatáu ar gyfer oedi mewn ymatebion ecolegol.

Effeithiau Glastir wedi'u modelu ar gyfer deilliannau cenedlaethol:

Mae Glastir yn effeithio ar ffermwyr sy'n gweithredu ar gyfer:

Ffigur Esboniad: Cymerwyd arwyddion cynnar o effeithiau Glastir gan gymysgedd o Arolwg Ymarfer Ffermwyr GMEP i asesu newidiadau hunan-adroddedig mewn ymddygiad ffermwyr, a modelu GMEP o bedwar canlyniad Glastir ar y raddfa genedlaethol. (Nodyn: Dangosir tri chanlyniad yn unig oherwydd na ellir graddio modelu i asesu buddion ar gyfer bioamrywiaeth i effaith genedlaethol, er bod y canlyniadau yn awgrymu y byddai 75% o'r 26 o rywogaethau yn archwilio manteision i addasrwydd cynefin yn cael eu darparu)

Nodweddion a chydnerthedd tir sy'n rhan o'r cynllun Glastir

Mae dogfennu'r gwahaniaethau mewn math a chyflwr y tir sy'n rhan o Glastir o gymharu â Chymru gyfan yn hanfodol ar gyfer meincnodi newidiadau yn y dyfodol o ganlyniad i'r cynllun. Defnyddiwyd technegau arolygu maes ac arsylwi'r ddaear i gofnodi'r gwahaniaethau hyn. Mae'r tir sy'n rhan o'r cynllun yn cynnwys llawer mwy o gynefin lled-naturiol na Chymru gyfan, ond nid oes lawer o wahaniaeth yng nghyflwr cyffredinol ac amrywiaeth y cynefinoedd. Yn gyffredinol, mae cynefinoedd sy'n rhan o'r cynllun wedi'u cysylltu'n well ac eithrio coetiroedd. Credir bod y nodweddion tirwedd hyn yn sail i gydnerthedd ecosystemau ac mae'r canlyniadau hyn yn awgrymu y gall tir sy'n rhan o'r cynllun Glastir fod yn fwy abl i wrthsefyll aflonyddwch a straen.

Nodweddion tir sy'n ymwneud â gwydnwch:

Ffigur Esboniad: Cymhariaeth o dir yn Glastir o'i gymharu â thir ledled Cymru gyfan ar gyfer metrigau sy'n gysylltiedig â gwydnwch. Mae gwerthoedd cadarnhaol yn awgrymu y gallai tir yn Glastir fod yn fwy gwydn na thir ledled Cymru gyfan. Mae gwerthoedd negyddol yn awgrymu bod tir mewn cynllun yn llai gwydn o'i gymharu â Chymru gyfan. Bydd asesiadau yn y dyfodol yn pennu a yw rheoli Glastir yn gwella ymhellach yr eiddo tirwedd a'r system fferm hon.

Tueddiadau cenedlaethol

Mae strategaeth a dulliau samplu RhMGG wedi adeiladu ar arolygon blaenorol sy'n caniatáu i dueddiadau hirdymor a thymor byr gael eu hasesu ar gyfer ystod o ddangosyddion ar gyfer pob Canlyniad Glastir. Dewiswyd y dangosyddion hyn fel y rhai mwyaf perthnasol a phriodol ar gyfer adrodd ar Glastir gan Grŵp Llywio RhMGG. Ar y cyfan mae'r darlun yn un o sefydlogrwydd gyda pheth gwelliant, er bod rhai meysydd sy'n dal i beri pryder. Canfu'r adroddiad fod dwy neu dair gwaith yn fwy o ddangosyddion yn gwella (26-30%) nag yn dirywio (8-14%) yn y tymor byr a'r tymor hir, gyda'r 60% sy'n weddill yn dangos dim newid.

Canlyniad Glastir

Ffigur Esboniad: Cymhariaeth o dueddiadau diweddar a hirdymor ar gyfer deilliannau Glastir gan ddefnyddio dangosyddion GMEP lefel uchel cytunedig. Dangosir y canlyniadau fel y cant o ddangosyddion ar gyfer pob canlyniad sy'n dangos gwelliant ystadegol arwyddocaol, dirywiad neu ddim newid. Ar gyfer rhai tueddiadau, nid yw pob dangosydd wedi cael ei fesur yn y gorffennol, ond mae GMEP bellach wedi darparu llinell sylfaen i alluogi adrodd yn y dyfodol. Adroddir ar rywogaethau a chynefinoedd blaengar a gorgors ar wahân oherwydd diddordeb yn y canlyniadau hyn, yn enwedig effaith prosiectau adfer orgors.